replika saat ve anlam bilimi konu

replika saat ve anlam bilimi konu

 sizlere yine ben yine g replika saat diyoruzki açıklama(Uk) (apf<osıh(>n(ıiD): l'hl kullarumımn, yanı sıv duıminiıı bütıinü, bir luU'leme ve açıklama, bir daelleme. kendi özelini yaratma eylemidir Süalıikte yer alan ve birer genelVenH*vi temini eıl»Mi aiızliık binmleri, siı* diziminde ivelkmrler mtekrur veya açıklanırlar. Varhjjı ivelle^eı ikiz ı^beıj^ı ıigelen, ruH'k*vıci ve tamlayıcı, olayı ozrileven «.xımle îıgeU'n u«v açıklavKt ı'larak bılimr
Türkçede söz öbeklerinin bütün tamlayia ve nitelev’idleri ile cümlelerin bütün açıklayıalein, niteledikleri veya açıkladıklan asıl birimden önce gelirler. Bu yüzden, Türkçede, varlık ile niteleyicisi (tamlayıcısı) ve eylem ile açıklayıcısı (cümle öğesi) ilişkisi, geriye doğru bir Uişki olduğu için, niteleyici ve açıklayıalan sonradan getirme, bu sonradan getirmeyi sağlayacak bağlama zamirleri ve yan cümleler yoktur. Yapımlık yönü geriye doğru, çekimlik yönü ileriye doğru olan Türkçenin dil bilgisi öge ve birimleri, yönleri açısmdan şöyle gösterilebilir;
Yönü geriye yapılar. Yapımlık bağlı biçim birimleri Yönü ileriye yapılar. Çekimlik bağlı biçim birimleri

açıklama cümlesi (apposition sentmcr): Kendisinden önce gelen bir cümleyi açıklayan cümledir.
Türkçe, söz öbeklerinde niteleyicileri ve cümlelerde açıklamaları, söz diziminde yardıma öğelerin önce geldiği : Türkçenin başka dillerden aldığı tali birleşik
Bir söz, söz öbeği veya cümle öğesinin, bağlama zamiri kullanılarak veya kuUanılmayarak nitelendirildiği yapılar, açıklayıcısı olan yapılardır. Eski Türkçede bağlama zamiri bulunmadığı gibi böyle bir yapı da yoktu. Türkçenin komşu dillerden aldığı ki bağlama zamiri veya bağlama edatı, Türkçeye böyle bir yapıyı getirmiştir, fci'nin bağlama zamiri veya bağlama edaü kuUanım-lanndaki açıklayın, bir söz, söz öbeği veya cümleyi açıklamak için kendisinden sonra getirilen ve Itı'nin bağlama zamiri veya bağlama edaü olarak kullanıldığı, sonradan eklenmiş bir yan cümledir. Türkçedeki açıklayın, getirildiği sözden ayn ve bağlayın olmayan bir açıklayındır.
Bu arada, Türkçede, bir söz, söz öbeği veya bir cümle öğesini ki bağlama zamirini özne yaparak elde edilmiş bir yan cümle ile nitelemek, ancak, sözlü dil kuUanımmda titremlemeden, yazılı dil kuUanımmda ise, çift virgül veya çift çizgiden yardım alarak mümkündür ve bu yapı, Türkçe kaynaklı değildir. Yahya Kemal,
-ki Türk edebiyahnm önemli bir şairidir-, 1958'de öldü; Dün Sarıyer'e,
-ki orayı pek severiz-, gittiğimizde Gülbahar ile karşılaştık; Arkadaşım, İzmir'i, -ki onun öğrenciliğini geçirdiği şehirdi-, emekli olduktan sonra yaşanacak yer olarak seçti, vb. Görüldüğü gibi, Türkçede açıklayın cümle, yani asıl cümleye bağlama zamiriyle bağicinmış bir yan cümle kuUanmak, mümkün değildir.
Ehırum böyle olmasına rağmen, Türkçede de açıklayınlan sonradan getirmek mümkündür; fakat, daha çok konuşma dilinde başvurulan bu geriye dönük cümleler, yan cümle değil, ara cümlelerdir. Türkçede açıklayınlan sonradan getirmek, ancak bağlama zamiri kullanmadan, yani temel cümleye bağlı bir yan cümle kurmadan mümkün olur. Bu tür kuUanımlar ise, ayn buyan cümle kurmadan, temel cümleden bağımsız bir ara cümle ile, yani cümle öğesinin bir başka yüzey yapıda yinelenmesi biçiminde gerçekleştirilebilir; Yahya Kemal, Türk edebiyatının bu önemli şain, I958’de öldü.; Dün Sarıyer'e, pek sevdiğimiz o yere gittiğimizde Gülbahar ile karşılaştık.; Arkadaşım, İzmir'i, öğrenciliğini geçirdiği şehn, emekli nra yaşanacak yer olarak
Kenaisir>den ötk» gelen söz veya söz öteeVletwi ifade etmek ve anlamı güçlendirmek için knlla,^^'^ özne, açıklayıcı nesne, açıklayıcı dolayU tümleç ve tümleci diye adlandırılan söz veya söz öbeklerminbepsttl^ açıklayia denir, krş. açıirdama cümlesi, açıklayıcı özne,agj^ varlık, açıklayıcı dolaylı tümleç ve açıklayıcı zarf tün^^
açıklayia dizisi (paraphrase, periphrasey SözlüVderdçfeu^. ,
1ar da açıklamaya örnektir, ilk önce retorikte ortaya 'açıklayia' kavramı, dalıa sonra dil öiliminde de berumseiMs^ krş. açıklayia.
açıklayia dolaylı tümleç (çzppositive indirect objectV^vi' söylendikten sonra, o sözle ilgili akla gelen yeni biliyi yardıma söz dizimi birimi, açıklayia olarak büinır.replika saat
Türkçe söz öbeklerinin niteleyicileri olan sıiatlar da, djEv., lerin niteleyicileri oleu:\ cümle öğeleri de niteledikleri asd ( önünde yer alırlar. Bunun başka türlüsü muıtıkûrv de^<3 yüzden, Türkçerün açıklayia dolaylı tümleci, kendisi cümleye bağlı olmayam bir ara cümle ile bir başka yüıey ] yinelenmesi biçiminde olur: Her yaz içinde saatlerce "üalat çiçeklerini ve ağaçlarım suladığımız bahçemizden, gönül mes bir türlü aynlamadık.H Okumaktan bitip tükenmez zevk aldı^ kil varlığının hayat kaynaklarına yeniden kavuşmuştu, krş.
açıklayia nesne (appositive object): Bir söz söy\erv(3^ o sözle ilgili akla gelen yeni bilgiyi açıklayan yardıır\Q bilimi,, açıklayia olarak bilinir.
Türkçe söz öbeklerinin niteleyicileri olan sıiaüa terin niteleyicileri olan cümle öğeleri de niteledikle öfüınde yer alırlar. Bunun başka türlüsü mümkü yüzden, Türkçenin açıklayia nesnesi, kendisinin, b«gh olmayan bir ara cümle ile bir başka yüzey ■ meai biçiminde olur. Bu görroi, bu herkesin boşom •fi mcak o b^ahüırdi.; O kızı, o zengin kai isHy açddayıa
«r »çık \rya jçık oluşuna göre, dar (kapalı) veya uı^ûfer olarak deığerlendmür.
ruritçann dar ünlüleri t, i, u, ü; geniş ünlülen ^, adur^ ıJi uzjin, ürün, ısmk, tükürük, ırmak, iğne,iam\<t imNi dar ünlü, geniş ünlü.
ad ^stisbmtnr): Dü, hem sözlük hem de söz dizııniyk»^ bütünüyle bir adiaiKİırma örgüsüdür. Sözlüklerdekj eyiem adlarv söz dizimindeki söz öbekleri ve cûmlder, 9» adbndümadan ibarettir. Söz öbekleri, nitelendirilmiş variıit!^ agnleier ise, rütefendirilmiş eylemlerin adlancür.Variı|r «gfer ve söz öbekleri; olayın adı, cümledir.
Ad, gerçekler dünyasındaki variıkların ve eylemiennmdiBb ıfafipâfln^ E)üdeki bu ifade ise, bir genellemeden ibarettir m zihrwwı ters yönde gebşen iki işleyişinden biri olan özdk^ tucndengdimken; kavTamlaştırma, tümevarımdır. KavtarW tmna varlığı eş veya benzer özellikler ekseninde eylamdir. Varlık ve eylem adlarından oluşan vhtUl eyiemlerin özelliklerine
hem sozKiğû hem de 8ĞZ duanMr bâgâenn «finul» ohışan bir bütündür. Sözlük ve söz‘dızmu topluca defjeıkndıril-di^Hİnde, bütün insan bilgdenrun ya bir varkk ya da bir olaydan ibaret oldu^ görülür. Söz ve söz öbdderi vaikk büglennuan adlan iken, cümlder olay bilgderimizin adlandır Sözlüklerde yer alan bilgilerin adlaa sözlüktü anlam tiızlenne ve söz ckzEiandela işlevderine göre smıflandınhriar.
ASöztiikteki toümmUmıu göre adUv (knod
1.insan ve ilişkileri:
a)İnsan bedeni ve beş duyu: EL U. ayal, gde. Men vb
b)Hastahk: Kanser, grip. laMaJak, sıöna vb.
c)Akrabalık: Armt, btim, amca, kaynana vb
2.Bilim ve sanatla ilgili adkz: Mibi; eddm0â,jck sc kaai vb
3.Araç eş\a adlan; Kaşık ayna, makas, perde, kapı vb
4.Hayv’an ve bitki adlan; AL inek, lak, ağaç, rnmat vb
5.KavTam adlan; Öbürlük esaret düşünce, dm, manc vb
6.İş ve meslek adlan; Öğretmen, gemici amkat tşç vb.
7.Beslenme adlan;
a)Yiyecek: Elma, ekmek, biber, yoğurt vb
b)İçecek: Su. jzzcc, meşrubat, ayran, kamz vb
8.Qyim-kuşam adlan; Palto, şıyia. ceket, çonşa vb
9.Nitdik adlan;
a)Beğeni; GiizeL tyi çirkin, dc^ vb.
b)Sayı; Btr, yanm. milyon vb
c)Renk; San, siyak, beyaz vb
ç) Boyut Buyıik, kaçvk. m ufak vb
d)Miktar. At, çok, fazla vb
10.Mriıan ve zaman adlan; Ayı ;wıw)i ışık yana yd vb
11.Soru adlan; Ne, kan. niçmf vb. i adlan, tapmak, koşmak, gebntk atamak vb- replika saat sundu.